Kankerzooi. Of toch niet?
Ik interview deze maand meisjes, jonge vrouwen die zich niet zomaar uit het (sport)veld laten slaan. Ik interview ze, omdat ik zie en weet dat ze zich keer op keer een weg terugvechten naar de top(sport). Sterker nog: ze inspireren me. Meer dan ze zich ooit zullen beseffen. De interviews gaan niet (alleen) over de gemaakte lijdenswegen, maar juist over het herpakken van jezelf. Zowel mentaal, als ook fysiek. In mijn verhalen haal ik ze een voor een aan als WARRIOR – a brave or experienced soldier or fighter.
Hey, die ken ik!
Komt Manon je bekend voor? Dat kan. In het verleden was ook zij onderdeel van Girls Love 2 Run. In het heden maakt ze deel uit van de Girls Love 2 Travel delegatie. Ze stond bovenaan mijn lijstje van mensen die ik hoe dan ook moest en zou spreken.
Openingszin?
De openingszin ‘Hoi, ik ben Manon en ik heb borstkanker’ gebruikt Manon nooit. Ik gebruik deze zin wel, zoals je ziet. Omdat het de keiharde realiteit is.
Hoe dan?
Als het uitgelubberde bh-bandje van haar schouder valt trekt ze deze op. Bij het maken van die exacte beweging voelt ze een knobbel. Direct bekruipt haar een gevoel dat ze thuis kan brengen, maar niet thuis wil brengen. Dit is mis. Dit is goed mis.
Kankerzooi.
De dokter stelt haar gerust – ze is te jong – maar stuurt haar voor de zekerheid toch door naar het ziekenhuis. Met de geruststelling van de huisarts op zak, maakt ze haar opwachting in het ziekenhuis. Na de nodige onderzoeken ziet het er niet rooskleurig uit. Nog meer onderzoek is vereist. De uitslag? Die hoort ze. ‘BORSTKANKER.’ De rest krijgt ze niet meer mee. Haar vriend wel. Kwaadaardig in de ergste vorm van het woord. Uitzaaiingen? Ook dat is het geval. De lymfeklieren moeten het ontgelden. Evenals haar borsten. Die gaan er uit voorzorg af. Dat blijkt geen gemakkelijk besluit, maar omwille van haar gezondheid noodzakelijk. Ik staar gelijk even naar haar borsten. Als ze er dan toch af gaan, dan kun je maar beter van de gelegenheid gebruik maken. Mogen ze een onsje meer zijn alstublieft? Dat is uiteraard geen probleem voor de behandelend chirurg. En zo zitten er twee parmantige borsten op Manon’s borstkas. Prachtborsten zelfs, waar menig vrouw (including myself) jaloers op zou zijn als je de achtergrond niet weet.
On hold
Na die zware operatie denk ik dat ze klaar is. Niets blijkt minder waar. De zin ‘En dan begint het pas echt’ klinkt hard, maar is waar. Er staat chemotherapie op het menu vanwege de hardnekkige m*therf*cker die van geen ophouden weet. De chemotherapie dekt nagenoeg niet de lading. Er volgt immunotherapie én Manon beschikt over een hormoongevoelige tumor. Deze dient vijf jaar lang bestreden te worden met antihormononale therapie. Dit is een behandeling met tabletten die Manon eenmaal daags, gedurende vijf jaar dient te slikken. En als klapper op de vuurpijl om de 3 maanden een spuit in haar buik om haar eierstokken ‘stil’ te leggen. Op je 32ste de overgang in gaan is verre van ideaal. Dat is ongelofelijk. Dat is niet te bevatten. Een kinderwens, die zij en haar vriend op dat moment delen, wordt abrupt gepauzeerd. Een IVF-behandeling na de amputatie en voor de chemo moeten ervoor zorgen dat kinderen in toekomst wel tot de mogelijkheden behoren.
Zij & ik
Als het gesprek uitkomt op haar ouders krijg ik opnieuw een brok in mijn keel. “Er is, als ziek persoon, niets ergers dan dan het verdriet van mijn eigen ouders te zien. Zij die mij alles gunnen. Zij die mij met zoveel liefde naar Nederland haalden (red.: Manon is geadopteerd). Zij die mij misschien wel overleven. Zij die zien dat de glans in mijn ogen weg is. Zij die zien, dat ik even niet meer de Manon ben die ik ooit was. Zij die ontroostbaar zijn. Zij die ondanks alles sterk willen en voor hun gevoel moeten blijven. En dan ben ik er nog. Ik die weet waar ze het over hebben als het gaat over het ontbreken van die glans in mijn ogen. Ik die weet dat het misschien wel eens over kan zijn. Ik die mijn leven niet meer zeker ben. Ik die ondanks alles besluit en bepaal verder te gaan met leven. Ernaar handel, ook al heb ik er af en toe de kracht niet meer voor. Ik die besluit en bepaal dat het leven zo intens mooi is, en dat ik er ben om het leven nog mooier te maken, ook als dat niet zo is. Ik die besluit en bepaal dat het altijd goed komt. Zelfs als ik dood (zou) ga(an). Ik die besluit en bepaal dat ik me-time nodig heb, zodat ik tot mezelf kan komen. Ik die bepaal dat ik nog lang niet klaar ben met dit prachtleven.”
Sporten én chemo?!
Ik weet, via een gemeenschappelijke vriendin, dat sport een hele belangrijke rol heeft gespeeld naast haar behandelingen. Maar daar is dan ook alles mee gezegd. En dus besluit ik haar op de vrouw af te vragen wat sport dan daadwerkelijk voor haar gedaan heeft. “Wat bij heel erg geholpen heeft, vlak voordat het ik aan het traject begon, was mijn deelname aan een trial die op landelijk niveau werd uitgerold: PACES. Om te kijken wat sporten doet tijdens je chemotherapie behandeling. Hoe trekt jou dat er doorheen? Wat zijn de positieve effecten? Ze hadden namelijk heel erg het gevoel dat het je weerbaarder maakt. Terwijl eerst altijd de instelling was je moest rusten, op je bed liggen en bijkomen. Aan die redenatie werd echter getwijfeld. Dus toen hebben ze mij en een lotgenote gevraagd mee te doen aan het onderzoek. Ik zei gelijk ja, want ik hou enorm van sporten.”
Vertel, hoe is dat precies gegaan?
“Onder begeleiding van sportmedische fysiotherapeuten heb ik tijdens mijn gehele chemokuur twee dagen per week gesport in het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis. Krachttraining en cardio. Echt gewoon om mezelf weerbaarder te maken. Ik ging het programma in als een heel fit meisje en naarmate de chemotherapie zijn uitwerking had werd dat steeds wat slechter. Tegelijkertijd merkte ik wel dat ik veel meer aankon. Doordat ik toch probeerde alles uit mijn lichaam te halen wat erin zat. Ik kreeg er meer energie door, en geestelijk deed het misschien nog wel meer met me. Daar is eigenlijk mijn liefde voor hardlopen ontstaan. Ik sportte wel, vooral krachttraining. Ik zei altijd: hardlopen ga ik niet doen, niks aan. Maar ik moest daar ook cardio doen. Op de loopband en crosstrainer. Toen merkte ik dat hardlopen heel intensief was en dat het iets met me deed wat een andere sport nooit zou kunnen evenaren. Het was zo intens. Ik kreeg daar zo’n goed gevoel van. Allemaal endorfine die vrijkomt. Ik dacht, ik moet dit toch eens gaan doen.”
En toen?
“Aan het einde van mijn chemo dacht ik, dit wil ik doen. Ik wil hardlopen, maar dan wel met een doel. Ik wilde in het jaar daarop deelnemen aan de Dam tot Damloop. Ik moest van ver komen, maar ik ben mezelf gaan trainen – rondjes om het grasveldje daar (terwijl ze wijst naar het Erasmuspark, hier afgebeeld). Na mijn chemotherapie werd ik gelijk losgelaten en stond ik niet meer onder de begeleiding van die sportmedische fysiotherapeuten. Wat natuurlijk heel eng was. Dan moet je het in één keer zelf gaan doen. Maar ik wist inmiddels genoeg over mijn lijf. Wat ik wel en niet kon doen. Mijn artsen stimuleerden het ook heel erg. Die vertelden me ook dat het supergoed was dat ik was gaan hardlopen. Ook omdat het de botontkalking tegenging, terwijl dat door de antihormononale therapie juist was toegenomen. Ze zeiden ook ‘laat even weten als je de finish hebt gehaald.’ En toen ben ik er dus volle bak voor gegaan. Gewoon headphones in, pruik, zonnebril en petje op. En lopen maar. Eerst 20 meter. Toen 30 meter. Met iedere stap die ik zette kreeg ik letterlijk het vertrouwen terug in mijn lichaam, want dat was ik helemaal kwijt.” Had ik toen geweten dat Manon herstellende was van hetgeen hierboven dan moet ik me kapot schamen voor deze race. En toch doe ik dat niet. Het maakt de halve van Amsterdam die ik samen met haar in Fieke in 2012 liep alleen nog maar mooier. En het laat zien dat Manon, wederom, bepaalt zich niet te conformeren aan de betekenis van ziek zijn.
Wat deed het mentaal met jou?
“Ik hou heel erg van intens leven. Sporten is ook heel intens leven. Ik snoof letterlijk de lucht op en dan voelde ik mijn longen volstromen met zuurstof. Dat was voor mij gewoon het ultieme vrijheidsgevoel. Ik kon tijdens het hardlopen ook heel goed dingen verwerken, zonder dat ik mij daar echt bewust van was. Dat merkte ik vaak pas bij terugkomst. Dan leek er een last van mijn schouders te zijn gevallen. Telkens weer. Het werkte echt als een soort therapie. Letterlijk zweette ik ook alles eruit wat er in me zat op dat moment. Ik had het toen ook gewoon echt heel erg nodig om met mezelf te zijn. Om dingen zelf een plekje te kunnen geven. Ik werd niet alleen fysiek weerbaar, maar vooral ook mentaal weerbaar.”
Wat kan naar jouw inzien sport betekenen voor meisjes/vrouwen die nu hetzelfde doormaken als jij?
“Mijn instelling over het algemeen is dat het niet zozeer uitmaakt wat er in je leven gebeurt, maar hoe je ermee omgaat. Positiviteit is daarin heel belangrijk. Sporten is positiviteit. Letterlijk omdat het endorfine vrijmaakt. Door jezelf dat te gunnen en je daar af en toe een beetje toe te dwingen kom je veel meer in contact met je eigen lichaam. Of het lichaam waarvan je voelt en vindt dat het je in de steek heeft gelaten. Fysiek en mentaal word je daarmee weerbaarder. Kan je jezelf terugvinden.”
En dan nu het goede nieuws! Toch?
Precies vijf jaar geleden, oktober 2010, was haar chemo klaar en werd begonnen met haar nabehandeling. Precies nu zijn die vijf jaren verstreken en is er daadwerkelijk ruimte om te bouwen aan iets dat lijkt op een gezin. Ik ga eerlijk zijn. Ik, Francien, moet zonder dat Manon het doorheeft huilen. Ik ben ontroerd. Geraakt. Dit geluk heeft namelijk lange tijd niet (meer) tot de mogelijkheden behoord, uit gevaar voor haar eigen leven. Uit angst er misschien wel niet te kunnen zijn voor een kind. Manon weet en voelt dat het weer mag en kan. Het enige wat ik kan doen is haar aanstaren in die kastanjebruine ogen van d’r. Terwijl ze spreekt over het leven. Ik zie namelijk iets. Ik zie een ontzettend gelukkig mens voor mij zitten. En de glans in haar ogen? Die is wedergekeerd. Voor mij zit de Manon die meer dan ooit terug van weg is geweest. Die intens geniet van de grote maar vooral ook kleine dingen die ze ervaart. Die meer dan ooit klaar is voor het moederschap. Die meer dan ooit straalt, omdat het leven haar toelacht. Maar ik zie vooral iemand die zelf bepaald heeft verder te gaan bij waar ze gebleven is.
Deze is voor jou Manon(i)!
Manon, dit interview had nog wel drie keer zo lang kunnen zijn, maar het komt erop neer dat je met volle teugen van je leven geniet, ook als het je even niet meezit. En daarmee ben je wel degelijk een voorbeeld voor mij. Bedankt voor het mooiste interview ooit. Bedankt voor jouw wijze levenslessen. Manon, bedankt dat jij er bent! Ik spreek deze woorden voor je uit, omdat je het anders nooit zelf zou doen: ‘Hoi, ik ben Manon en ik heb borstkanker GEHAD.’
(THIS IS NOT) THE END.
?
Francien & Team Girls Love 2 Run
Foto’s Joyce Bongers